چراغ نشانگر ایراد موتور یکی از مهمترین هشدارهایی است که در داشبورد خودرو مشاهده میشود و وظیفه اطلاعرسانی به راننده درباره وجود مشکلی در موتور خودرو یا سیستمهای مرتبط را دارد. در شرایطی که این چراغ پس از رسیدن موتور به دمای نرمال روشن شود، میتواند نشانهای از انواع مشکلات متنوع و مهم باشد که نیازمند عیب یابی خودرو دقیق و به موقع است. در این مقاله به بررسی علل، علائم، و راهکارهای مربوط به این خطا میپردازیم تا مالک خودرو درک بهتری از این موضوع داشته باشد.
1. توضیح ایراد
چراغ نشانگر ایراد موتور (Check Engine Light یا CEL) پس از آنکه موتور خودرو به دمای نرمال کاری خود رسید، روشن شدن آن نشان میدهد که سیستم مدیریت موتور (ECU) یک خطای غیرعادی را شناسایی کرده است. چنین حدثی معمولاً به دلیل وجود یک اشکال یا عملکرد نامناسب در یکی از اجزای موتور یا سیستم کنترل آن است. این خطا ممکن است مربوط به بخشهای مختلفی مانند سیستم احتراق، سوخترسانی، سیستم خروجی گازهای دودکش (اگزوز)، سنسورها یا در مواردی سیستمهای مرتبط با کاتالیزور باشد.
روشن شدن چراغ پس از رسیدن موتور به دمای نرمال، به این معنا است که مشکل با گرم شدن موتور یا تغییر شرایط کاری آن مرتبط است و با اتوماتیک شدن برخی پارامترهای موتور، ECU شروع به شناسایی خطا کرده است. این موضوع بسیار مهم است چون در دمای اولیه استارت، برخی سنسورها هنوز دادههای نهایی را ارسال نمیکنند اما پس از دمای استاندارد، شرایط کاری واقعی موتور نمایان میشود.
2. علائم و نشانههای بروز خطا
در کنار روشن شدن چراغ نشانگر ایراد موتور، راننده ممکن است با برخی نشانههای محسوس و نامحسوس مواجه شود که در ادامه برخی از مهمترین آنها شرح داده میشود:
2.1 کاهش قدرت و شتاب خودرو
گاهی در صورت آسیب جدی به سیستم احتراق یا سوخترسانی، موتور به درستی کار نمیکند و این موضوع باعث کاهش محسوس قدرت خودرو و شتاب پایینتر میشود.
2.2 افزایش مصرف سوخت
عیب در سیستم تزریق سوخت یا سنسور اکسیژن میتواند منجر به سوختسوزی نامناسب شود که نتیجه مستقیم آن افزایش مصرف سوخت است.
2.3 لرزش غیر طبیعی موتور
لرزش موتور در حین کارکرد معمولی، بخصوص پس از روشن شدن چراغ ایراد موتور، میتواند نشاندهنده مشکلاتی در سیستم احتراق مانند شمعها یا کویلها باشد.
2.4 صدای غیرعادی و دود از اگزوز
در مواردی که سیستم کاتالیزور یا سنسورهای مرتبط خراب شوند، ممکن است صدای موتور تغییر کند و دود غیرطبیعی از اگزوز خارج شود.
2.5 بروز کد خطا در دیاگ خودرو
با اتصال ابزار عیب یابی خودرو به پورت OBD-II، کد خطای مربوط به مشکل روشن شده در ECU خوانده میشود که کمک زیادی به تشخیص دقیق ایراد میکند.
3. دلایل احتمالی بروز خطا
روشن شدن چراغ نشانگر ایراد موتور پس از گرم شدن به دلایل مختلفی اتفاق میافتد. در این بخش، به مهمترین و رایجترین دلایل آن اشاره میکنیم:
3.1 خرابی یا کثیفی سنسور اکسیژن (O2 Heater Circuit)
سنسور اکسیژن یکی از کلیدیترین سنسورها برای تنظیم نسبت هوا به سوخت است. خراب شدن هیتینگ این سنسور مانع رسیدن آن به دمای کاری صحیح پس از گرم شدن موتور میشود و باعث فعال شدن چراغ ایراد موتور میگردد.
3.2 معیوب بودن واشر سر سیلندر یا نشتی گاز اگزوز
نشتیهای گاز اگزوز میتواند باعث دریافت داده نادرست توسط سنسور اکسیژن شود و در نتیجه ECU خطا شناسایی کند.
3.3 مشکل در سیستم احتراق (شمعها، کویلهای احتراق)
خطا در عملکرد سیستم احتراق که معمولاً با گرم شدن موتور نمایان میشود، باعث ریپ زدن موتور و روشن شدن چراغ نشانگر میگردد.
3.4 اختلال در سیستم تزریق سوخت
رسوبات در انژکتورها یا ایرادات الکتریکی مرتبط با آن ممکن است پس از گرم شدن موتور باعث به همریختن نسبت سوخت شود.
3.5 خرابی کاتالیزور یا سنسورهای مرتبط
کاتالیزور معیوب معمولاً پس از داغ شدن بهینه کار نمیکند و میتواند عامل بروز خطاهای مختلف مرتبط با کیفیت خروجی گازهای موتور باشد.
4. ابزارهای مورد نیاز برای عیبیابی این خطا
برای شناسایی دقیق علت روشن شدن چراغ نشانگر ایراد موتور پس از رسیدن به دمای نرمال، به ابزارهای تخصصی عیب یابی خودرو نیاز است که عبارتند از:
- دیاگ اسکنر OBD-II برای خواندن کدهای خطا و پارامترهای زنده موتور
- مولتیمتر دیجیتال برای اندازهگیری ولتاژ، مقاومت و جریان در مدارهای سنسورها و کویلهای احتراق
- انژکتور تستر برای تست عملکرد انژکتورهای سوخت
- تستر سنسور اکسیژن برای بررسی صحت عملکرد و روند پاسخدهی این سنسورها
- دستگاه دمای موتور یا ترموتر مادون قرمز برای بررسی رسیدن موتور به دمای نرمال و شرایط کاری واقعی
5. مدت زمان تقریبی عیبیابی
بسته به نوع خطا و تجهیزات موجود، مدت زمان تقریبی عیب یابی این ایراد در خودروها معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا حدود ۱ ساعت است. این زمان شامل اتصال دستگاه دیاگ، خواندن کدهای خطا، بررسی پارامترهای زنده، و آزمون برخی قطعات کلیدی میشود. البته در برخی موارد پیچیدهتر که مشکل از چندین بخش باشد یا نیاز به بررسیها و تستهای جزئیتر باشد، مدت زمان عیب یابی افزایش پیدا میکند.
6. آیا رانندگی با وجود این خطا خطرناک است؟
روشن شدن چراغ نشانگر ایراد موتور هشدار مهمی است و رانندگی بدون در نظر گرفتن آن میتواند مخاطرات زیادی داشته باشد. در شرایطی که خطا مربوط به سیستم احتراق یا تزریق سوخت باشد، ادامه رانندگی میتواند باعث آسیب جدیتر به موتور شود. همچنین اگر مشکل مرتبط با سیستم اگزوز یا کاتالیزور باشد، ممکن است آلایندگی افزایش یافته و خودرو به صورت ناگهانی در وضعیت ناکارآمد قرار گیرد که خود مخاطرهآمیز است.
از سوی دیگر، گاهی مواقع خطا ممکن است جزئی و موقت باشد ولی این موضوع فقط پس از عیب یابی خودرو و بررسی دقیق توسط ابزارهای مناسب قابل تشخیص است. به همین دلیل توصیه میشود، پس از مشاهده چراغ ایراد موتور، از ادامه رانندگی طولانی با خودرو خودداری کرده و در اولین فرصت نسبت به عیبیابی اقدام شود.
7. اهمیت بررسی این خطا و مراجعه به اپلیکیشن
بررسی به موقع و دقیق کد خطاهای روشن شده همواره راهکاری مؤثر برای پیشگیری از آسیبهای گستردهتر و هزینههای بالاتر تعمیرات خودرو است. عیب یابی خودرو به وسیله تجهیزات تخصصی و اپلیکیشنهای عیبیابی متناسب با مدل خودرو، فرآیندی حرفهای و دقیق است که نیاز به دانش فنی، تجربه و ابزارهای استاندارد دارد. بدون ابزار و دانش کافی، نمیتوان ایراد را بهدرستی شناسایی کرد و این موضوع ممکن است باعث تعویق تعمیر و افزایش خرابی گردد.
امروزه اپلیکیشنهای عیب یابی خودرو، چون AiDiag، زمینه را برای دسترسی کاربران به اطلاعات تخصصی و راهنماییهای لازم فراهم کردهاند تا بتوانند قبل از مراجعه به تعمیرگاه، مشکلات خودروی خود را تشخیص داده و اطلاعات کافی کسب کنند. استفاده از این اپلیکیشنها به خصوص در مورد خطاهای زمانبر و پیچیده مانند روشن شدن چراغ نشانگر ایراد موتور بعد از رسیدن به دمای کاری بسیار ارزشمند است.
با تکیه بر اپلیکیشن AiDiag میتوانید به آسانی و به صورت رایگان قدمبهقدم فرایند عیبیابی این ایراد مهم را دنبال کنید و با اطلاعات مناسب و دقیق، بهترین تصمیم را برای نگهداری و تعمیرات خودرویتان اتخاذ نمایید. این فرصت را از دست ندهید چون اطلاعات دقیق و به موقع در زمینه عیب یابی خودرو، کلید حفظ سلامت و کارایی موتور شماست.