مقدمه
یکی از مشکلات رایج در خودروها، افزایش بیش از حد دمای موتور است که به اصطلاح رایج به آن "موتور جوش میآورد" گفته میشود. این مسئله میتواند باعث کاهش کارایی موتور، آسیبهای جدی به قطعات داخلی و حتی خاموش شدن خودرو شود. در این مقاله به بررسی جامع این ایراد، علائم، دلایل، ابزارهای لازم برای عیبیابی، مدت زمان تقریبی بررسی، میزان خطر و اهمیت مراجعه به ابزارها و اپلیکیشنهای تخصصی میپردازیم.
توضیح ایراد
وقتی موتور خودرو بیش از حد گرم میشود، دمای سیال خنککننده افزایش یافته و نمیتواند حرارت تولید شده از احتراق و اصطکاک قطعات داخلی را به خوبی دفع کند. در نتیجه، این افزایش دما به حدی میرسد که موتور به اصطلاح "جوش میآورد". این حالت زمانی رخ میدهد که سیستم خنککننده نتواند وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهد یا قطعه مهمی از سیستم دچار نقص باشد. معمولا این وضعیت باعث بالا رفتن فشار داخل رادیاتور، خروج مایع خنککننده، تولید صدای نامعمول و حتی آسیب به سرسیلندر و واشر سرسیلندر میشود.
علائم و نشانههای بروز خطا
از مهمترین علائم افزایش بیش از حد دمای موتور میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بالا رفتن سریع عقربه نشاندهنده دمای موتور (معمولا به سمت قرمز)
- بخار یا دود سفید یا خاکستری که از زیر کاپوت خودرو خارج میشود
- خروج مایع خنککننده یا نشت آب از اطراف رادیاتور یا موتور
- کاهش محسوس قدرت موتور و یا خاموش شدن ناگهانی خودرو در برخی موارد
- صدای جوشیدن آب یا جریان نامنظم در رادیاتور
- بو یا بوی نامطبوع دود سوخته از موتور
- روشن شدن چراغ هشدار دهنده دمای موتور در داشبورد (در صورت وجود)
مثالهای عملی از شرایط کاهش دمای سیستم
فرض کنید در هنگام رانندگی در ترافیک سنگین یا سربالایی، عقربه دمای موتور ناگهان به سمت ناحیه قرمز حرکت میکند و پس از چند دقیقه شاهد خروج بخار سفید رنگ از زیر کاپوت خودرو هستید. همچنین متوجه احتمال نشت مایعات خنککننده در سطح زمین میشوید. این علائم کاملاً نشاندهنده داغ شدن بیش از حد موتور هستند.
دلایل احتمالی بروز خطا
چندین عامل میتواند منجر به افزایش بیش از حد دمای موتور شود که مهمترین آنها عبارتند از:
- کمبود سطح مایع خنککننده: کاهش میزان آب یا ضدیخ در سیستم رادیاتور باعث کاهش ظرفیت خنککنندگی میشود.
- خرابی ترموستات: ترموستات وظیفه کنترل جریان مایع خنککننده را دارد؛ خرابی آن سبب میشود که جریان هوا به رادیاتور قطع یا محدود شود یا مایع خنککننده به درستی گردش نکند.
- خرابی پمپ آب: پمپ آب مسئول گردش مایع خنککننده در موتور و رادیاتور است؛ نقص در آن باعث توقف یا کاهش جریان مایع خنککننده میشود.
- انسداد یا آسیب رادیاتور: وجود گرفتگی، رسوب یا آسیب در رادیاتور میتواند باعث کاهش انتقال حرارت شود.
- خرابی فنهای خنککننده برقی یا مکانیکی: عدم کارکرد صحیح فنها، مخصوصاً هنگام توقف یا حرکت در ترافیک، باعث کاهش هوای خنککننده میشود.
- نشتی سیستم خنککننده: نشت مایعات به دلیل پوسیدگی یا آسیب به شلنگها، واشرها یا اتصالات موجب کاهش مایع خنککننده و در نتیجه افزایش دما میشود.
- مشکل در واشر سرسیلندر: سوختن یا پارگی واشر سرسیلندر میتواند باعث ورود آب به محفظه احتراق شده و همچنین افزایش دمای غیرطبیعی موتور گردد.
- احتراق ناقص یا سوخترسانی نامناسب: این موارد باعث تولید گرمای اضافی و افزایش دمای موتور میشود.
- بار کاری بیش از حد موتور: رانندگی طولانی با فشار زیاد یا در شرایط نامناسب (مثلا در ترافیک یا مسیرهای سربالایی) میتواند موتور را دچار فشار گرمایی کند.
توضیح فنی علت خرابی ترموستات
ترموستات موتور، قطعهای حساس است که بسته به دمای مایع خنککننده باز و بسته میشود تا دمای موتور در محدوده مشخصی ثابت بماند. خرابی در باز یا بسته ماندن این قطعه باعث میشود که مایع خنککننده به رادیاتور نرسیده یا به موتور برگشت نکند و در نتیجه موتور بیش از حد گرم شود.
ابزارهای مورد نیاز برای عیبیابی این خطا
برای عیبیابی تخصصی افزایش بیش از حد دمای موتور، استفاده از ابزارهای زیر لازم است:
- دماسنج دیجیتال یا ترموکوپل برای اندازهگیری دقیق دمای موتور و نقاط مختلف سیستم
- دستگاه تست فشار و نشت سیستم خنککننده
- دستگاه تست عملکرد فنهای خنککننده
- مجموعه آچارها و ابزار دسترسی به قطعات سیستم خنککننده
- مخلوطکننده و تجهیزات آزمایش مایع خنککننده مانند تست ضدیخ
- اپلیکیشنهای تخصصی عیبیابی خودرو (البته در این خودرو امکان استفاده از بخش سیستم عیبیابی از طریق اتصال دستگاه عیبیاب وجود ندارد)
مدت زمان تقریبی عیبیابی
با توجه به گستردگی دلایل محتمل و نیاز به بررسی چندین قطعه، مدت زمان تقریبی عیبیابی و تشخیص دقیق مشکل حدود ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت خواهد بود. این فرآیند شامل بررسی سطح مایع، کنترل ترموستات، بررسی عملکرد فنها، تست نشت و در صورت لزوم بازدید از واشر سرسیلندر است.
آیا رانندگی با وجود این خطا خطرناک است؟
بله، رانندگی با موتور جوش آمده یا دمای بالاتر از حد استاندارد ممکن است بسیار خطرناک باشد. از جمله خطرات آن عبارتند از:
- آسیب جدی به قطعات داخلی موتور: افزایش دما باعث انبساط بیش از حد قطعات و در نهایت ترک خوردن یا شکستگی قطعات حساس مانند سرسیلندر و پیستون میشود.
- سوختن واشر سرسیلندر: که میتواند موجب نفوذ مایع خنککننده به داخل سیلندر و کاهش عملکرد موتور شود.
- خاموش شدن ناگهانی خودرو در جاده: که میتواند باعث بروز حادثه شود.
- نشت مایعات داغ: احتمال سوختگی راننده یا دیگر سرنشینان.
- کاهش راندمان سوخت و آلایندگی بالا: دمای بالا باعث کاهش کارایی احتراق و افزایش تولید گازهای مضر میشود.
اهمیت بررسی این خطا و مراجعه به اپلیکیشن
با توجه به ماهیت پیچیده مشکل افزایش دمای موتور و عدم امکان استفاده از بخش سیستم عیبیابی از طریق اتصال دستگاه عیبیاب برای این خودرو، بررسی و عیبیابی دقیق نیازمند استفاده از ابزار تخصصی و اپلیکیشنهای کاملا حرفهای است. مراجعه به این ابزارها به کمک تجربه و امکانات پیشرفته، میتواند تشخیص درست از مشکل را تسریع کرده و از آسیبهای جدیتر به موتور جلوگیری کند. همچنین، عیبیابی تخصصی کمک میکند هزینههای تعمیرات را به حداقل رسانده و عملکرد بهینه موتور را حفظ نماید.
علاوه بر این، بهروزرسانی اطلاعات و دادههای خودرو توسط اپلیکیشنها به رفع ایرادهای نرمافزاری و اعلان هشدارها به موقع کمک میکند. این امر اهمیت بالاتری دارد وقتی که سیستم الکترونیکی خودرو در دسترس و کارایی ندارد. تشخیص و مقابله سریع با مشکلات دمایی موتور، نقش کلیدی در حفظ سلامت و عملکرد طولانی مدت خودرو ایفا میکند.
اگر شما نیز با مشکل دمای موتور بیش از حد افزایش یافته یا موتور جوش آوردهاید و امکان استفاده از دستگاه عیبیاب ندارید، پیشنهاد میکنیم از اپلیکیشن AiDiag استفاده کنید. این اپلیکیشن امکان دریافت راهنماییهای تخصصی، مشاهده فرایندهای عیبیابی رایگان و بهروزرسانیهای لازم را در اختیار شما قرار میدهد تا بتوانید به صورت مرحله به مرحله و با روشهای استاندارد، ایراد خودرو خود را شناسایی و رفع کنید. شروع به استفاده از AiDiag میتواند گامی مهم در حفظ سلامت موتور و افزایش ایمنی رانندگی شما باشد.