مقدمه
یکی از مشکلات رایج در خودروها که میتواند خطرات جدی به همراه داشته باشد، افزایش بیش از حد دمای موتور یا اصطلاحاً موتور جوش آوردن است. این اتفاق نه تنها باعث کاهش عملکرد موتور میشود بلکه میتواند به آسیبهای دائمی به موتور منجر شود. برخی خودروها به دلیل محدودیتهای فنی یا مدلهای خاص، قابلیت استفاده از دستگاههای عیبیاب را ندارند. در این مقاله با علل، نشانهها و اهمیت بررسی این مشکل آشنا خواهیم شد.
۱. توضیح ایراد
زمانی که دمای موتور به سطحی بالاتر از حد استاندارد میرسد، به اصطلاح میگوییم موتور جوش آورده است. این موضوع نشان میدهد که سیستم خنککننده خودرو به درستی کار نمیکند یا مشکلات دیگری در مدار خنککننده یا موتور وجود دارد. دمای بیش از حد موتور میتواند باعث ذوب شدن اجزای داخلی، خراب شدن واشر سرسیلندر و کاهش عمر مفید موتور شود. در خودروهایی که قابلیت اتصال به دستگاه عیبیاب را ندارند، تشخیص دقیق مشکلات نیازمند بررسی و آزمونهای تخصصی است.
۲. علائم و نشانههای بروز خطا
وقتی دمای موتور بیش از حد افزایش مییابد، رانندگان ممکن است چندین علامت را تجربه کنند که به شرح زیر است:
- نمایش علامت هشدار دمای موتور روی داشبورد: چراغ قرمز یا نارنجی دما که معمولاً با شکل ترمومتر روی صفحه کنترل ظاهر میشود.
- بخار سفید یا خاکستری از زیر کاپوت: بخار میتواند نشانه جوش آوردن مایع خنککننده باشد.
- کاهش محسوس در قدرت موتور: موتور به دلیل دمای بالا ممکن است ضعیفتر کار کند یا به صورت ناگهانی خاموش شود.
- صدای غیر معمول از موتور: صدای ضربان یا تق تق به دلیل انبساط و آسیب احتمالی قطعات فلزی.
- بوی سوختگی یا دود: ممکن است بوی سوختگی لاستیک یا روغن در خودرو حس شود.
- مایع خنککننده کم یا نشتی: مشاهده ردی از مایع خنککننده در اطراف موتور یا زیر خودرو.
۳. دلایل احتمالی بروز خطا
افزایش دمای موتور میتواند به دلایل متعددی رخ دهد که با بهکارگیری دانش فنی و ابزارهای اساسی قابل شناسایی است. از مهمترین دلایل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۳.۱ نقص در سیستم خنککننده
- کمبود مایع خنککننده (آب رادیاتور یا ضدیخ): کاهش سطح مایع باعث کاهش ظرفیت خنککنندگی میشود.
- خرابی رادیاتور: مسدود شدن یا سوراخ شدن رادیاتور مانع تبادل حرارت موثر میشود.
- خرابی پمپ آب: پمپ آب مسئول گردش مایع خنککننده است و خرابی آن گردش را متوقف میکند.
- خرابی ترموستات: باز ماندن یا بسته ماندن ترموستات باعث عدم رسیدن مایع خنککننده به موتور یا رادیاتور میشود.
- نشتی در شلنگها و اتصالات: خروج مایع خنککننده و کاهش فشار سیستم.
۳.۲ اختلال در فن رادیاتور
- گیر کردن یا کار نکردن فن: فن وظیفه خنک کردن رادیاتور در سرعتهای پایین و توقف را دارد.
- مشکل در کلید حرارتی یا سنسور فن: ممکن است فن در زمان مناسب روشن نشود.
۳.۳ مشکلات موتور
- شحمی شدن واشر سرسیلندر: نفوذ گازهای داغ به سیستم خنککننده باعث افزایش دما میشود.
- احتراق ناقص سوخت: باعث تولید گرمای اضافی میشود.
- قولنج یا گرفتگی در مجاری آب موتور: مایع خنککننده به درستی گردش نمیکند.
۳.۴ شرایط محیطی و استفاده نامناسب
- رانندگی در ترافیک سنگین یا مناطق کوهستانی: افزایش بار حرارتی موتور.
- عدم رعایت نگهداری دورهای: عدم تعویض ضدیخ یا سرویس سیستم خنککننده.
۴. ابزارهای مورد نیاز برای عیبیابی این خطا
برای انجام عیبیابی خودرو در مورد دمای بیش از حد موتور، ابزارهای تخصصی زیر نیاز است، به خصوص زمانی که امکان اتصال دستگاه عیبیاب استاندارد فراهم نیست:
- میلهگیر دماسنج مکانیکی یا دیجیتال مخصوص موتور
- کیت فشار سیستم خنککننده
- چراغ قوه و آینه بازرسی برای یافتن نشتی
- ابزار باز و بست اتصالات رادیاتور و پمپ آب
- مولتیمتر دیجیتال برای تست فن و کلید حرارتی
- آینه و لنز بزرگنمایی برای بررسی واشر و سرسیلندر
۵. مدت زمان تقریبی عیبیابی
با توجه به عدم دسترسی به سیستم عیبیابی الکترونیکی، مدت زمان عیبیابی معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا ۱.۵ ساعت متغیر است. این زمان بستگی به سطح دسترسی به قطعات موتور و تجهیزات دارد و معمولاً شامل بررسی چشمی، تست فشار و اندازهگیری دما به صورت مکانیکی یا الکترونیکی ساده است.
۶. آیا رانندگی با وجود این خطا خطرناک است؟
یکی از مهمترین سوالاتی که هر راننده باید بداند این است که آیا رانندگی با موتور جوش آورده خطرناک است یا خیر. جواب به طور قاطع مثبت است و رانندگی در این شرایط میتواند به سرعت باعث آسیب شدید موتور شود که هزینههای تعمیر سنگینی به همراه خواهد داشت.
- خطر آسیب دیدگی جدی موتور: نوسانات شدید دما میتواند باعث ترک خوردن سیلندرها، خمیدگی یا شکستگی واشر سرسیلندر و حتی خرابی بلوک موتور شود.
- خطر قطع ناگهانی قدرت: موتور در این شرایط ممکن است به صورت ناگهانی خاموش شود و باعث تصادف شود.
- خطر آتشسوزی: نشت مایع خنککننده ترکیب شده با روغن داغ یا سیمکشیها میتواند ریسک آتشسوزی ایجاد کند.
- کاهش عمر کل سیستم موتور و قطعات مرتبط: استرس حرارتی مداوم به اجزای مختلف آسیب میرساند.
بنابراین جهت حفظ ایمنی و کاهش هزینههای احتمالی، از ادامه رانندگی در شرایط افزایش دمای غیرطبیعی موتور خودداری کنید.
۷. اهمیت بررسی این خطا و مراجعه به اپلیکیشن
با وجود اینکه برای این مدل خودرو امکان استفاده مستقیم از دستگاه عیبیاب داخلی وجود ندارد، عیبیابی تخصصی و دقیق برای پیدا کردن ریشه مشکل به کمک ابزارهای مکانیکی و الکترونیکی خارجی و همچنین اپلیکیشنهای کمکی بسیار حائز اهمیت است. استفاده از تجهیزات مخصوص و اپلیکیشنهای مدرن میتواند روند تشخیص و رفع خطاهای پیچیده را سادهتر کند. سامانههای نرمافزاری همچون اپلیکیشن AiDiag به رانندگان و تعمیرکاران کمک میکنند تا فرآیند عیبیابی خودرو را به صورت مرحله به مرحله به صورت رایگان دنبال کنند و با دریافت راهنماییهای فنی دقیق، تصمیمات هوشمندانهتری برای تعمیر ماشین اتخاذ نمایند.
اگر شما نیز با مشکل افزایش دمای موتور مواجه شدهاید، هرگز از بررسی به موقع و دقیق این ایراد غافل نشوید. مراجعه به برنامههای تخصصی و اپلیکیشنهای هوشمند میتواند شما را در مسیر عیبیابی خودرو و پیشگیری از آسیبهای جدی یاری نماید.
به یاد داشته باشید که با دانلود و استفاده رایگان از اپلیکیشن AiDiag میتوانید تمامی مراحل عیبیابی این ایراد را به صورت کامل مشاهده کنید و با گرفتن توصیههای صحیح، به رفع مشکل موتور جوش آورده خود به بهترین شکل اقدام نمایید.