دمای موتور خودرو بیش از حد افزایش مییابد یکی از مشکلات شایع در خودروها است که میتواند منجر به آسیبهای جدی در موتور شود. این وضعیت که به اصطلاح عامیانه به آن «جوش آوردن موتور» گفته میشود، نیازمند توجه سریع و عیب یابی دقیق است. در این مقاله به صورت کامل و تخصصی به بررسی این خطای رایج خواهیم پرداخت، علائم، دلایل محتمل و ابزارهای لازم برای عیب یابی این مشکل را شرح میدهیم.
توضیح ایراد
افزایش بیش از حد دمای موتور خودرو یا همان جوش آوردن موتور، وضعیتی است که در آن دمای داخل موتور از حد مجاز تعیین شده توسط سازنده فراتر میرود. موتور خودرو به دلیل احتراق سوخت و تولید انرژی گرمایی، دمای قابل توجهی دارد اما سیستم خنککننده موتور طراحی شده است تا آن را در محدوده دمایی بهینه نگه دارد. هرگاه این سیستم دچار اختلال شود، یا عوامل دیگری باعث تجمع بیش از حد گرما شوند، دمای موتور به سرعت افزایش پیدا کرده و در نهایت موتور جوش میآورد. این اتفاق اگر بیتوجه باقی بماند، میتواند موجب آسیبهای مکانیکی جدی مانند سوختن واشر سرسیلندر، خمیدگی میل سوپاپ، یا حتی سوراخ شدن بدنه سیلندر گردد.
علائم و نشانههای بروز خطا
هنگام جوش آوردن موتور، راننده ممکن است علائم زیر را مشاهده کند:
- نشاندهنده دمای موتور روی داشبورد به محدوده قرمز یا بالاتر از حد نرمال میرود.
- بخار یا دود سفید رنگ از محفظه موتور یا کنار کاپوت به چشم میخورد.
- رایحه سوختگی یا گرم شدن نارسایی موتور به مشام میرسد.
- کاهش قدرت و افزایش ناگهانی مصرف سوخت در برخی موارد.
- فرمانبندی یا لرزش غیرعادی موتور مخصوصاً هنگام توقف یا روشن بودن درجا.
- اگر موتور زیاد گرم شود، خودرو به طور خودکار خاموش میشود یا کدهای خطا بر روی صفحه نمایشگر ظاهر میشوند.
دلایل احتمالی بروز خطا
بروز خطای افزایش دمای موتور میتواند ناشی از عوامل متعددی باشد. در این بخش چند علت رایج را بررسی میکنیم:
1. نقص در سیستم خنککننده
خرابی پمپ آب که مسئول به گردش در آوردن مایع خنککننده موتور است، میتواند باعث کاهش جریان و درنتیجه افزایش دما شود. همچنین نشتی مایع خنککننده یا کم شدن سطح آن، مانع از انتقال بهینه حرارت میشود.
2. گرفتگی یا آسیب دیدگی رادیاتور
آلودگی، رسوبات داخلی یا آسیب به پرههای رادیاتور باعث میشود هوای کافی به داخل رادیاتور نرسد و خنکسازی به خوبی انجام نشود.
3. خرابی ترموستات
ترموستات خراب که وظیفه کنترل دمای مایع خنککننده و باز و بسته شدن مسیر آن به سمت رادیاتور را دارد، اگر گیر کند و باز نشود، باعث بالا رفتن دمای موتور میشود.
4. مشکل در سیستم فن خنککننده
خرابی موتور فن، سنسور دما یا سیمکشی برق آن موجب میشود فنها به درستی کار نکنند و هوای لازم برای خنک کردن رادیاتور تامین نشود.
5. نشت گاز یا سوخت در کمپرسور سیلندر
سوختن یا آسیب دیدن واشر سرسیلندر میتواند منجر به ورود گازهای داغ به سیستم خنککننده شده و افزایش شدید دما را به همراه داشته باشد.
6. مشکلات سیستم روغنکاری
خرابی در سیستم روغنکاری و کمبود روغن باعث افزایش اصطکاک و دمای موتور شده و در نهایت دما بیش از حد مجاز افزایش مییابد.
7. رانندگی طولانی با بار سنگین یا در شرایط ترافیک
شرایط رانندگی مانند کشیدن بارهای سنگین یا متوقف شدن طولانی در ترافیک و گرمای هوا میتواند فشار مضاعفی به سیستم خنککننده موتور وارد آورد.
ابزارهای مورد نیاز برای عیبیابی این خطا
برای عیب یابی خودرو و تشخیص دقیق علت افزایش دمای موتور، برخی ابزارهای تخصصی و حرفهای معمولاً مورد استفاده قرار میگیرند. از جمله:
- کدخوان OBD2 (دستگاه دیاگ)
- ترمومتر دیجیتال یا IR (حرارتسنج لیزری)
- تستر فشار سیستم خنککننده
- مناسبسنج مایع خنککننده (Coolant tester)
- آمپرمتر و ولتمتر جهت تست موتور فن و مدار الکتریکی
- ابزارهای مکانیکی ساده مانند پیچگوشتی، آچار فرانسه، انبردست
مدت زمان تقریبی عیبیابی
در یک شرایط ایدهآل، عیبیابی خودرو برای مشکل دمای موتور بیش از حد معمول معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت به طول میانجامد. این زمان شامل تست اولیه نشانگرهای دما، بازدید سطح مایع خنککننده، بررسی مکانیکی سیستم خنککننده، استفاده از ابزارهای دیاگ برای خواندن خطاهای ECU و تست سلامت اجزای سیستم خنککننده است. در صورت وجود مشکلات پیچیدهتر، البته زمان عیبیابی میتواند بیشتر نیز شود.
آیا رانندگی با وجود این خطا خطرناک است؟
بله، رانندگی با دمای بالای موتور به شدت خطرناک است. در این شرایط موتور تحت فشار گرمایی شدید قرار دارد و ادامه رانندگی میتواند باعث آسیبهای جبرانناپذیر شود. این آسیبها شامل سوختن واشر سرسیلندر، ترک خوردن بلوک سیلندر، خمیدگی میل سوپاپ و حتی ذوب شدن برخی قطعات حساس موتور میشود. همچنین احتمال خاموش شدن ناگهانی خودرو در مسیر باعث خطرات ایمنی برای راننده و سایر خودروها خواهد بود. بنابراین در صورت مشاهده افزایش غیرعادی دمای موتور، حتماً باید خودرو را متوقف کرده و نسبت به عیبیابی و رفع مشکل اقدام نمود.
اهمیت بررسی این خطا و مراجعه به اپلیکیشن
هرگونه افزایش غیرمعمول دمای موتور خودرو میبایست سریعاً توسط متخصصان بررسی شود. عیبیابی خودرو برای فهمیدن دقیق علت خطای موتور و رفع آن نیازمند استفاده از ابزارهای مناسب و نرمافزارهای تخصصی دیاگ است که بدون دانش فنی و تجهیزات حرفهای امکانپذیر نیست. در نتیجه، مراجعه به یک مرکز خدمات معتبر یا استفاده از اپلیکیشنهای تخصصی عیبیابی و دیاگ مانند AiDiag نقش بسیار مهم و تعیینکنندهای دارد. این اپلیکیشنها نه تنها کد خطاهای خودرو را استخراج میکنند بلکه راهنماییهای حرفهای و مرحله به مرحله جهت رفع خطا ارائه میدهند و میتوانند در زمان و هزینههای تعمیر صرفهجویی کنند.
افزایش دمای موتور بیش از حد مجاز یکی از مهمترین مشکلاتی است که میتواند در خودروهای امروزی رخ دهد؛ اما با شناخت علائم، دلایل و پیشگیری به موقع، امکان جلوگیری از آسیبهای جدی وجود دارد. اگر به دنبال روشی ساده، سریع و رایگان برای مطالعه دقیق نحوه عیبیابی این خطا هستید، میتوانید با مراجعه به اپلیکیشن AiDiag به مجموعه کاملی از آموزشها و تحلیلهای تخصصی دسترسی یابید. این اپلیکیشن امکان مشاهده رایگان مراحل عیبیابی خودرو و دریافت راهنماییهای دقیق جهت تعمیر را در اختیار شما قرار میدهد تا ضمن حفظ سلامت موتور، از هزینههای اضافی جلوگیری کنید.