در خودروهای امروزی، بروز خطاهای مرتبط با سیستم سوخترسانی و به خصوص سیستم تهویه باک سوخت، بهصورت چراغ نشانگر ایراد موتور یا check engine روی صفحه کیلومتر ظاهر میشوند که اغلب رانندگان بدون آگاهی کافی با آنها مواجه میشوند. یکی از خطاهای متدوالی که ممکن است شما را به عیبیابی تخصصی خودرو هدایت کند، ایراد در کنترل عملکرد سیستم تهویه باک سوخت است. در این مقاله، به صورت جامع و فنی به توضیح این موضوع، علائم، دلایل، ابزارهای تشخیص، میزان خطر و اهمیت رفع این خطا خواهیم پرداخت.
توضیح ایراد
چراغ نشانگر ایراد موتور خودرو که معمولاً به صورت یک آیکون موتور روشن یا عبارت Check Engine روی داشبورد نمایان میشود، میتواند ناشی از مشکلات مختلفی باشد. یکی از این مشکلات اختلال در عملکرد سیستم تهویه باک سوخت (EVAP system) است که وظیفه کنترل و مدیریت بخارات بنزین تولید شده در باک را دارد. سیستم تهویه باک سوخت به منظور جلوگیری از انتشار آلایندهها به هوا، بخارات سوخت را جمعآوری و به سمت موتور هدایت میکند تا بسوزند. خرابی یا عملکرد ناقص این سیستم باعث فعال شدن کد خطاهای مربوط به EVAP در واحد کنترل موتور (ECU) شده که چراغ ایراد موتور را روشن میکند.
علائم و نشانههای بروز خطا
شناخت علائم این خطا در عیب یابی خودرو اهمیت بسیار بالایی دارد. برخی از رایجترین علائم و نشانهها عبارتند از:
- روشن شدن چراغ نشانگر ایراد موتور (Check Engine) به صورت مداوم یا چشمکزن.
- بوی محسوس بنزین در اطراف خودرو، به دلیل نشت بخارات سوخت.
- تغییرات در عملکرد موتور مانند کاهش شتاب یا افت قدرت که ناشی از عدم احتراق بخارات سوخت است.
- کند شدن استارت خودرو یا روشن شدن موتور با سختی.
- افزایش مصرف سوخت بالاتر از حالت نرمال.
- گازهای گلخانهای و آلایندههای بیشتر که به محیط زیست آسیب میرسانند.
دلایل احتمالی بروز خطا
خطاهای مربوط به سیستم تهویه باک سوخت، دلایل گوناگونی دارند که هرکدام باعث ارسال کد خطا به ECU و روشن شدن چراغ ایراد موتور میشوند. مهمترین دلایل عبارتند از:
1. نشت یا شکستگی در خطوط تهویه باک
هرگونه آسیب دیدگی، ترک خوردن یا ایجاد سوراخ در لولهها و اتصالات سیستم EVAP باعث نشت بخارات بنزین به بیرون و ایجاد خطا میشود. این نشت میتواند ناشی از ضربه، پوسیدگی یا نصب غیر صحیح قطعات باشد.
2. ایراد در شیر تهویه باک (Purge Valve یا Vent Valve)
این شیرها وظیفه کنترل ورود و خروج بخارات از باک به موتور را دارند. خرابی در عملکرد این قطعات باعث میشود بخارات به درستی هدایت نشده و ECU خطا صادر کند. معمولاً مشکلات الکتریکی یا گیرکردن مکانیکی علت این ایراد است.
3. آسیب یا کثیف شدن فیلتر ذغال فعال (Charcoal Canister)
این قطعه بخارات سوخت را جذب و ذخیره میکند تا بعداً بسوزد. اگر فیلتر یا ذغال داخل این کانستر آلوده، اشباع یا آسیب دیده باشد، نمیتواند عمل خود را به خوبی انجام دهد و کد خطا فعال خواهد شد.
4. درب باک سوخت به درستی بسته نشده باشد
درب باک سوخت یک قطعه ساده اما بسیار کلیدی است که باید به طور کامل و دقیق بسته شود. باز ماندن یا نصب اشتباه این درب باعث ورود آلودگی و نشت بخارات شده و خطاهای مرتبط با سیستم تهویه فعال میگردد.
5. خرابی حسگرها و واحد کنترل ECU
در برخی موارد مشکلات الکتریکی مانند خرابی سنسورهای فشار سیستم EVAP یا خطا در واحد کنترل موتور علت بروز خطا هستند که باید با تجهیزات تخصصی عیبیابی خودرو بررسی شوند.
ابزارهای مورد نیاز برای عیبیابی این خطا
برای شناسایی دقیق کد خطا و محل دقیق ایراد در سیستم تهویه باک سوخت، استفاده از ابزارهای تخصصی ضروری است. مهمترین ابزارها عبارتند از:
- دستگاه دیاگ (OBD2 Scanner) دارای قابلیت خواندن کدهای EVAP
- تستر نشت بخارات سوخت (Smoke Tester)
- مولتیمتر برای بررسی وضعیت الکتریکی شیرهای برقی
- ابزار فشارسنج باک سوخت
- کامپیوتر یا تبلت مجهز به نرمافزار عیبیابی خودرو
مدت زمان تقریبی عیبیابی
زمان لازم برای عیبیابی کامل این نوع خطا معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت متغیر است. این فاصله زمانی بستگی به شرایط موجود، نوع ابزار استفاده شده و تخصص مکانیک دارد. انجام مراحل تست نشت، تست شیرها و بررسی قطعات مختلف سیستم EVAP همه در این بازه زمانی قابل انجام هستند.
آیا رانندگی با وجود این خطا خطرناک است؟
ادامه رانندگی با روشن بودن چراغ خطای مرتبط با سیستم تهویه باک سوخت خطرناک و توصیه نشده است. دلایل این موضوع عبارتند از:
- امکان نشت بخارات بنزین و افزایش ریسک آتشسوزی.
- افزایش آلایندگی هوا و آسیب به محیط زیست.
- کاهش کارکرد بهینه موتور و احتمال آسیبهای ثانویه به قطعات دیگر مانند کاتالیزور.
- احتمال بروز مشکل در سیستم سوخترسانی که میتواند در سفرهای طولانی خطرناک باشد.
اهمیت بررسی این خطا و مراجعه به اپلیکیشن
بررسی تخصصی و دقیق خطاهای مربوط به سیستم تهویه باک سوخت با استفاده از ابزارهای مناسب و اپلیکیشنهای تخصصی عیبیابی خودرو بسیار اهمیت دارد. هرگونه اشتباه در تحلیل این خطا میتواند منجر به تشخیص نادرست و تعمیرات غیر ضروری شود. بنابراین برای دسترسی به کد خطا مناسب و تحلیل فراگیر روند ایراد، استفاده از اپلیکیشنهای عیبیابی پیشرفته توصیه میشود. این ابزارها با اتصال به ECU خودرو، اطلاعات جامع و دقیق درباره این خطاها را نشان داده و روند رفع آن را تسهیل میکنند.
برای همه رانندگان و علاقمندان به نگهداری خودرو، پیگیری به موقع و استفاده از اپلیکیشنهای عیبیابی دقیق مانند AiDiag فرصت مناسبی است تا بتوانند به صورت رایگان فرایند تخصصی عیبیابی خودرو را به راحتی مشاهده کنند و به رفع خطای سیستم تهویه باک سوخت بپردازند. این روش به شما کمک میکند ضمن صرفهجویی در هزینهها، اطلاعات فنی کاملتری درباره خودرو خود داشته باشید و از بروز ایرادات احتمالی جلوگیری کنید.