مقدمه
در دنیای خودرو، دمای موتور یکی از مهمترین پارامترهایی است که باید در محدوده استاندارد باقی بماند. افزایش بیش از حد دمای موتور یا به اصطلاح «موتور جوش آوردن» میتواند به مشکلات جدی و هزینهبر منجر شود. بسیاری از رانندگان با این مشکل مواجه شدهاند و نمیدانند دلیل آن چیست و چه علائمی دارد. در این مقاله به صورت جامع و فنی به بررسی علل، علائم، ابزارهای مورد نیاز و نکات مهم درباره کد خطا مرتبط با افزایش دمای موتور میپردازیم تا شما بتوانید در صورت بروز این خطا به بهترین شکل آن را مدیریت کنید.
توضیح ایراد
زمانی که دمای موتور خودرو بیش از حد مجاز افزایش مییابد، موتور در وضعیت بحرانی قرار میگیرد که به اصطلاح عامیانه به آن «جوش آوردن موتور» گفته میشود. این وضعیت زمانی ایجاد میشود که سیستم خنککننده موتور قادر به کنترل و کاهش دمای تولید شده در هنگام احتراق نیست و دما از حد مجاز فراتر میرود. اگر این وضعیت نادیده گرفته شود، ممکن است به سوختن واشر سرسیلندر، آسیب دیدگی کاتالیستور و حتی خرابی کامل موتور منجر شود که هزینه تعمیرات آن بسیار زیاد است.
به طور فنی، بیش از حد افزایش یافتن دمای موتور به معنای گرم شدن قسمتهای داخلی موتور بالاتر از دمای کاری استانداردی است که توسط کمپانی سازنده توصیه شده است. معمولاً دمای استاندارد موتورهای بنزینی بین ۸۵ تا ۱۰۵ درجه سانتیگراد قرار دارد، و دماهایی بالاتر از این محدوده نشاندهنده وجود خطا در سیستم خنککننده یا عملکرد نامناسب موتور است.
علائم و نشانههای بروز خطا
تشخیص زمان جوش آوردن موتور برای حفظ سلامت خودرو بسیار مهم است. در ادامه مهمترین علائم و نشانههایی که رانندگان میتوانند مشاهده کنند، آورده شده است:
۱. روشن شدن چراغ هشدار دمای موتور
یکی از اولین نشانهها در داشبورد، روشن شدن چراغ هشدار با علامتی شبیه به ترمومتر است که نشان دهنده دمای بالای موتور است. این چراغ معمولاً با رنگ قرمز یا زرد ظاهر میشود.
۲. بخار بلند شده از زیر کاپوت
وقتی موتور بیش از حد گرم میشود، قطرات آب یا مایع خنککننده میتوانند بجوشند و بخار آب قابل مشاهده از زیر کاپوت بلند شود. این بخار میتواند همراه با بوی سوختگی نیز باشد.
۳. کاهش قدرت موتور
در حالت افزایش دمای موتور، ممکن است شاهد افت محسوس در توان و عملکرد موتور باشید؛ زیرا کنترل معمول فرآیند احتراق و تزریق سوخت با مشکل مواجه میشود.
۴. صدای غیرعادی از موتور
گاهی افزایش دما باعث ایجاد صداهای غیرعادی مانند تق تق یا تیک تیک در محفظه موتور میشود که ناشی از تغییر عملکرد قطعات موتور است.
۵. بوی سوختگی یا بوی مایع خنککننده
یکی دیگر از علائم این مشکل، بوی نامطلوب ناشی از سوختگی یا نشت مایع خنککننده است که ممکن است در داخل کابین یا نزدیک موتور احساس شود.
دلایل احتمالی بروز خطا
عوامل متعددی میتوانند باعث بالا رفتن دمای موتور شوند. در اینجا به برخی از رایجترین علل اشاره میکنیم:
۱. کمبود یا نشت مایع خنککننده
یکی از اصلیترین دلایل افزایش دمای موتور، کمبود مایع خنککننده یا نشت آن از رادیاتور، شلنگها یا دیگر قطعات مرتبط است. این موضوع باعث میشود که جریان خنککننده کاهش یابد و سیستم نتواند گرما را به درستی دفع کند.
۲. خرابی یا عملکرد نامناسب ترموستات
ترموستات قطعهای است که جریان مایع خنککننده به موتور را کنترل میکند. خرابی آن میتواند باعث بستن مسیر یا باز ماندن همیشگی مسیر خنککننده شود که در نتیجه موتور یا بیش از حد گرم شده یا زیاد سرد میماند.
۳. خرابی یا کاهش عملکرد پمپ آب
پمپ آب وظیفه گردش مایع خنککننده در داخل موتور و رادیاتور را دارد. اگر این پمپ خراب شود یا به ضعف عملکرد برسد، جریان مایع خنککننده کاهش یافته و دمای موتور افزایش مییابد.
۴. گرفتگی یا آلودگی رادیاتور
رادیاتور وظیفه انتقال حرارت مایع خنککننده به هوا را بر عهده دارد. گرفتگی یا تجمع رسوبات داخل رادیاتور میتواند به افت عملکرد سیستم خنککننده منجر شده و باعث افزایش دمای موتور شود.
۵. مشکلات در فن خنککننده
فن رادیاتور نقش مهمی در خنک کردن مایع خنککننده دارد. خرابی موتور فن، کلید ترموستات یا سیستم الکتریکی مرتبط با آن میتواند باعث قطع عملکرد فن و افزایش دمای موتور شود.
۶. شرایط رانندگی سخت
رانندگی در ترافیک سنگین، در سربالاییهای طولانی، یا در هوای خیلی گرم میتواند موجب افزایش دمای موتور شود به خصوص اگر سیستم خنککننده در شرایط ضعیف قرار داشته باشد.
۷. خرابی واشر سرسیلندر
ایجاد نشتی در واشر سرسیلندر ممکن است باعث نفوذ گازهای احتراق به سیستم خنککننده شود که این خود باعث جوش آوردن موتور خواهد شد.
ابزارهای مورد نیاز برای عیبیابی این خطا
جهت انجام عیبیابی خودرو و پیدا کردن دقیق علت افزایش دمای موتور، استفاده از ابزارهای تخصصی لازم است. برخی از ابزارهای مورد نیاز شامل موارد زیر هستند:
- دستگاه دیاگ یا اسکنر OBD-II
- مولتیمتر دیجیتال
- ترمومتر دیجیتال یا حرارتسنج لیزری
- تستر پمپ آب
- کیت تست فشار رادیاتور
- ابزار تشخیص نشتی سیستم خنککننده
- آشنایی با اپلیکیشنهای تخصصی عیبیابی نرمافزاری
مدت زمان تقریبی عیبیابی
مدت زمان لازم برای عیبیابی کامل و تخصصی خطای افزایش دمای موتور معمولاً بین ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت متغیر است. این زمان بسته به پیچیدگی مشکل، دسترسی به ابزارها و تخصص فرد عیبیاب میتواند بیشتر یا کمتر باشد، اما در اکثر موارد، طی یک بازدید فنی دقیق میتوان مشکل را تا حد قابل توجهی تشخیص داد.
آیا رانندگی با وجود این خطا خطرناک است؟
بله، رانندگی با موتور در حالت جوش آوردن یا افزایش دمای بیش از حد کاملاً خطرناک و ریسکزا است. ادامه رانندگی در چنین شرایطی میتواند باعث آسیبهای جدی شامل موارد زیر شود:
- سوختن واشر سرسیلندر که باعث نشتی گازهای احتراق و آب میشود
- خمیدگی یا ترک دادن سرسیلندر و بلوک موتور
- فرسایش برخی قطعات داخلی موتور به علت دمای زیاد
- خرابی سیستمهای جانبی مانند سیستم کاتالیزور و اگزوز
- ایجاد شرایط خطرناک برای راننده، مانند خاموش شدن ناگهانی موتور در حین حرکت
از این رو لازم است در لحظه دیدن علائم مربوط به افزایش دمای موتور، خودرو را متوقف و موضوع را بررسی کرد.
اهمیت بررسی این خطا و مراجعه به اپلیکیشن
عیبیابی خطای افزایش دمای موتور نیازمند تجهیزات تخصصی و دانش فنی بالاست که به کمک اپلیکیشنهای پیشرفته میتوان این مراحل را با دقت بیشتر و در زمان کوتاهتر انجام داد. استفاده از یک اپلیکیشن عیبیابی خودرو به شما امکان میدهد تا با اتصال دستگاه دیاگ و گوشی هوشمند خود، وضعیت دقیق موتور را ارزیابی کنید و از کد خطاهای ثبت شده مطلع شوید.
این اپلیکیشنها معمولاً اطلاعات کاربردی و پیشنهادات تعمیراتی مناسبی ارائه میدهند که میتواند به کاهش هزینهها و جلوگیری از مشکلات گستردهتر کمک کند. بنابراین، در صورت مشاهده علائم یا چراغ هشدار مرتبط با افزایش دمای موتور، مراجعه و استفاده از چنین نرمافزارهایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
نگهداری صحیح از سیستم خنککننده و توجه سریع به پیامهای هشدار میتواند به عمر بیشتر موتور و کاهش هزینههای تعمیرات کمک کند.
برای تمام رانندگان و علاقهمندان به خودرو، به یاد داشته باشید که با مراجعه به اپلیکیشن AiDiag میتوانید به صورت رایگان فرایند عیبیابی این ایراد را مشاهده و دنبال کنید تا با دانش کافی و روشهای دقیقتر، از بروز خطرات جدی جلوگیری کنید و خودرویتان را همیشه در بهترین وضعیت نگه دارید.