عیب یابی اتصال به بدنه ایربگ (SRS Airbag)
سیستم ایمنی SRS (Supplemental Restraint System) یا سیستم کیسه هوا، یکی از اجزای حیاتی ایمنی خودرو است که وظیفه محافظت از سرنشینان هنگام تصادف را دارد. یکی از مشکلات رایج و مهم در این سیستم، عیب و نقص در اتصال به بدنه یا اتصال زمین (Ground) ایربگ است که میتواند مانع عملکرد صحیح کیسه هوا شود و منجر به روشن شدن چراغ هشدار ایربگ در داشبورد گردد. در این مقاله، روشهای عیب یابی اتصال به بدنه SRS Airbag را به صورت جامع و فنی بررسی میکنیم.
مقدمهای بر اهمیت اتصال به بدنه در سیستم ایربگ
اتصال بدنه در سیستم الکتریکی خودرو، به ویژه در مدار ایربگ، نقش حیاتی در تکمیل مدار و ایجاد مسیر بازگشت جریان دارد. سیستم ایربگ برای عملکرد درست خود نیازمند یک اتصال بدنه مطمئن است تا در هنگام تصادف، سیگنال انفجار کیسه هوا به مدار فرمان ایربگ منتقل شود.
از آنجا که مدار ایربگ یک سیستم حساس با ولتاژ پایین و جریان بالا است، هر گونه قطع یا مقاومت در اتصال به بدنه ممکن است اختلال در عملکرد سیستم ایجاد کند.
نشانههای بروز مشکلات در اتصال به بدنه ایربگ
برخی از علائمی که نشاندهنده مشکل در اتصال بدنه ایربگ هستند عبارتند از:
- روشن شدن چراغ هشدار SRS در صفحه کیلومتر
- عدم فعال شدن ایربگ هنگام تصادف
- کد خطاهای مربوط به مدار اتصال زمین در دستگاه دیاگ
- نوسانات یا قطع و وصل شدن چراغ هشدار ایربگ
ابزارهای مورد نیاز برای عیب یابی اتصال به بدنه
برای عیب یابی حرفهای این بخش، ابزارهای زیر ضروری هستند:
- مالتیمتر دیجیتال با قابلیت اندازهگیری مقاومت و ولتاژ
- دستگاه دیاگ یا اسکنر مخصوص سیستمهای ایمنی خودرو
- کیت پیچگوشتیهای مخصوص الکتریکی
- آچار و ابزار باز کردن پنل های داشبورد و زیر صندلی
- دیتاشیت مدار الکتریکی خودرو
مراحل عیب یابی اتصال به بدنه ایربگ
1. بررسی ظاهری و چشمی اتصالات
نخستین گام، بازدید بصری از سیمکشی، کانکتورها و نقطه اتصال بدنه است. نقاطی که ممکن است دچار خوردگی، زنگزدگی یا شل شدن پیچها شده باشند، باید اصلاح شوند. همچنین سیمهای سوخته یا قطع شده به وضوح قابل مشاهدهاند و نیازمند تعویض هستند.
2. تست مقاومت اتصال زمین
برای اینکار:
- کلید خودرو را خاموش کنید و کابل باتری منفی (-) را جدا نمایید.
- سیم اتصال به بدنه ایربگ یا سیم زمین را شناسایی کنید (معمولاً رنگ مشکی یا مشکی با خط سفید).
- یک سر مالتیمتر را به ترمینال زمین ایربگ و سر دیگر را به یکی از نقاط بدنه فلزی صاف و بدون رنگ ببرید.
- مقاومت را اندازه بگیرید. مقدار مقاومت باید بسیار نزدیک به صفر اهم (حدود 0.1 اهم یا کمتر) باشد.
هر میزان مقاومت بالاتر از این مقدار نشاندهنده مشکل در اتصال زمین است.
3. تست ولتاژ در مدار
با روشن کردن سیستم و استفاده از دستگاه دیاگ، ولتاژ تغذیه مدار ایربگ بررسی میشود. ولتاژ نامناسب یا افت ولتاژ نشاندهنده وجود مقاومت اضافی ناشی از مشکلات اتصال به بدنه است.
4. استفاده از دستگاه دیاگ برای خواندن کدهای خطا
دیاگهای تخصصی ایربگ قادر به خواندن کدهای خطا مربوط به اتصال بدنه هستند. کدهایی مانند "Ground circuit fault" یا "Earth open circuit" بیانگر ایراد در این بخش هستند.
5. بررسی کل سیم کشی و کانکتورها
گاهی مشکل در جایی از مسیر سیم کشی اتفاق میافتد که با چشم دیده نمیشود، برای مثال در نقاطی که سیم تحت فشار، تردد یا حرارت زیاد است. انجام بازرسی کامل و همچنین تست پیوستگی سیمکشی (Continuity test) توسط مالتیمتر ضروری است.
راهکارهای رفع مشکل اتصال به بدنه ایربگ
تمیزکاری نقاط اتصال
خوردگی و زنگزدگی نقاط اتصال را با استفاده از سمباده نرم یا برس سیمی برداشته و سپس با اسپریهای محافظ ویژه برق خودرو (مانند اسپری کنتاکت) محل اتصالات را محافظت کنید.
سفت کردن پیچها و اتصالات
پیچهای مربوط به اتصال بدنه باید محکم شوند تا تماس مطمئن و پایدار برقرار شود.
تعویض سیمهای آسیب دیده
سیمهایی که آسیب دیدگی دارند باید تعویض شوند تا مدار کامل و سالم باشد.
تقویت نقاط اتصال آسیب دیده
در مواردی که نقطه اتصال به بدنه ضعیف است، میتوان از کابل ارت ضخیمتر و یا چند رشته سیم به صورت موازی برای افزایش کیفیت اتصال استفاده نمود. همچنین استفاده از پیچ و مهرههای با کیفیت و واشرهای انتقال برق مناسب توصیه میشود.
انجام کالیبراسیون و ریست سیستم ایربگ
پس از رفع مشکل اتصال به بدنه، با دستگاه دیاگ فرمان ریست چراغ ایربگ صادر شده و در صورت نیاز سیستم ایربگ کالیبره میشود.
مثال عملی عیب یابی اتصال زمین ایربگ در خودرو پژو 206
در یک مورد عملی، مشتری از روشن شدن مداوم چراغ هشدار ایربگ داشبورد شکایت داشت. پس از اتصال دستگاه دیاگ، کد "سیم اتصال زمین ایربگ قطع است" خوانده شد.
- بازرسی بصری انجام شد، از زیر صندلی راننده تا نقطه اتصال بدنه در کف خودرو بررسی شد.
- مطابق دیتاشیت، سیم اتصال زمین ایربگ با رنگ مشکی مشخص شده بود.
- تست مقاومت اتصال زمین با مالتیمتر 3 اهم نشان میداد که مقاومت زیاد است، که غیر طبیعی بود.
- نقطه اتصال بدنه در کف خودرو دچار زنگزدگی شدید و خوردگی شده بود.
- با سمباده زنگ زدگیها زدوده و پیچ اتصال محکم شد.
- مقاومت اتصال زمین زیر 0.05 اهم رسید و چراغ ایربگ خاموش شد.
نکات مهم هنگام کار روی سیستم ایربگ
- همیشه کابل منفی باتری را قبل از شروع کار جدا کنید تا از شوک الکتریکی جلوگیری شود.
- از دست زدن به کانکتورها یا سیمهای ایربگ بدون دانش کافی اجتناب کنید.
- هر گونه قطعه آسیب دیده را با قطعه اصلی و سازگار تعویض کنید.
- بعد از تعمیر، حتما عملکرد سیستم را توسط دیاگ بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که خطاهای احتمالی پاک شدهاند.
نتیجهگیری
اتصال به بدنه یا زمین در سیستم SRS Airbag اهمیت بسیار بالایی دارد و کوچکترین مشکل در این اتصال میتواند عملکرد ایربگ را مختل کند و به ایمنی سرنشینان آسیب وارد نماید. با رعایت اصول عیب یابی دقیق، استفاده از ابزارهای تخصصی و رعایت نکات ایمنی، میتوان این عیب را به سادگی شناسایی و برطرف کرد. همواره توصیه میشود کار روی سیستم ایربگ توسط تکنسینهای متخصص و با تجهیزات استاندارد انجام شود تا از خرابیهای بیشتر و خطرات احتمالی جلوگیری شود.